الف-ا یجاد تونل
در این روش باید در عمقی کافی تونلی کند و با پوششهای لازم آنرا تقویت نموده و سپس لوله ی فاضلاب را از درون آن گذرانید.این روش بویژه در صورت وجود آب زیر زمینی در مسیر تونل خیلی گران است وکمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
انتخاب جنس لوله از نظر عبور از مانع در این روش هیچ محدودیتی در بر ندارد.
ب- فروبردن لوله در زمین با فشار هیدرولیکی
در این روش برای گذر از زیر راه آهن و شاه راه ها نخست یک لوله ی فلزی محافظ را با قطری دو سه درجه بیشتر از لوله ی اصلی انتخاب کرده و با فشار جک هیدرولیکی از زیر مانع میگذرانند و سپس لوله ی فاضلاب را از درون آن عبور میدهند.
این روش بترتیب مراحل زیر اجرا میشود :
1- کندن گودالی بزرگ در طرفی از مانع که لوله باید در زمین فرو رود، ابعاد این گودال بسته به قطر لوله ی محافظ و اندازه ی جک هیدرولیکی متغییر میباشد و دیواره های آن باید کاملآ با داربست ویا دیواره های محافظ فلزی در برابر هر نوع ریزشی محافظت گردد.
2- کندن گودالی کوچک در طرفی که لوله باید در کف ترانشه ظاهر شود، این گودال تنها برای کنترل بیرون آمدن لوله از زیر موانع و قطع عملیات مربوط به فشار دادن لوله ی فلزی میباشد.
3- لوله ی فلزی با کمک یک جک هیدرولیکی بصورت افقی در زمین فشرده میشود.
4- مته ی پیچواری با قطری کوچکتر از قطر درونی لوله به درون ان فرستاده و با چرخش آن خاک های درون لوله را به بیرون منتقل میکند.
5- تکرار مرحله ی سه میباشد تا اینکه تمام لوله ی فلزی در زمین فرو رفته و ابتدای آن در گودال گیرنده نمایان شود.
بعلت محدود بودن طول گودال فرستنده ،طول لوله های فلزی مورد استفاده محدود بوده از این رو در این مرحله پس از فرو رفتن یک لوله از لوله ی فلزی قطعه لوله فلزی دیگری را به آن جوش داده و عملیات فشردن لوله را روی قطعه تازه ادامه میدهند.پس از قرار دادن لوله ی فاضلاب درون لوله ی محافظ ،فضای خالی میان دو لوله باید با ماسه ی فشرده شده کاملآ پر شود.
شرط اساسی استفاده از این روش مناسب بودن زمین میباشد که قبل تر باید با کمک روشهایی تضمین شده باشد.بیشترین بزرگی قلوه سنگ های احتمالی در مسیر لوله ی فلزی میباید از یک سوم قطر داخلی لوله ی فلزی کوچکتر باشد.در صورتی که مانع رودخانه ای باشد باید عمق لوله ی محافظ حداقل یک متر پایین تر از بستر رودخانه باشد.روی لوله ی فاضلاب باید پیش از ورود و پس از خروج از حریم رودخانه ،راه آهن یا شاه راه آدم روهایی پیش بینی شود.
ج- فرو بردن لوله در زمین با روش دورانی هدایت شونده
روش دورانی هدایت شونده نخست در کندن چاه های نفت مورد استفاده قرار میگرفت و در طی دو دهه ی اخیر برای گذراندن کابل ها ی برقفلوله های آب و فاضلاب از زیر موانعی چون رودخانه ها،کانالهای آبیاری،باندفرودگاهها و یا شاه راه های پهن کاربرد فراوانی یافته است.
این روش شباهت فراوانی با روشهای دورانی چاههای قائم و افقی دارد ولی با این تفاوت که در روش دورانی هدایت شونده ،مته علاوه بر حرکتی مستقیم میتواند مسیری منحنی را نیز طی کند.

1- ایجاد مجرای هادی
در ابتدا مته با فشار یک جک هیدرولیکی با زاویه ای برابر 8 تا 20 درجه نسبت به افق در مسیر حرکت در زمین وارد میشود ،سپس جهت حرکت موضعی خود را در هر لحظه بنا به دلخواه شخص هدایت کننده ی دستگاه به اندازه ی زاویه ای برابر 0.5 تا 1.5 درجه تغییر داده و در نقطه ای از زمین بیرون میآید.
در روش دورانی هدایت شونده مته میتواند دو گونه حرکت زیر را انجام دهد :
الف- حرکت دورانی و موضعی، که در این صورت مته مسیر مستقیمی را طی میکند.
ب- حرکت موضعی، که بسته به زاویه ی ایجاد شده در سر مته ،مته میتواند مسیر مستقیم و یا منحنی را طی کند.
در هر دو نوع حرکت نام برده شده دو عاملی که کمک میکند تا مته مسیر خود را به جلو ادامه دهد عبارتند از :
- عامل فشار که توسط جک هیدرولیکی به لوله ی حامل مته وارد میشود.
- محلولی که با فشار از سر مته خارج شده نظیر بنتونیت ،ضمن شستن زمین مجاور،حرکت مته به جلو را تسهیل میکند.
مته روی لوله ی فولادی به قطر 75 میلیمتر کارگذارده شده است و دارای مفصلی است که تغییر جهت تدریجی مته را در حرکت موضعیش ممکن میسازد.مته ی نامبرده شده مجهز به دستگاه گیرنده ی الکترونیکی میباشد که توسط کامپیوتری هدایت میشود.
مسیر حرکت مته در زیر زمین ،فاصله ی طی شده ،عمق و زاویه ی لحظه ای حرکت مته،روی صفحه ی کامپیوتر نمایان میشود.
2- گشاد سازی مجرا
در این مرحله لوله ی هادی 75 میلیمتری جهت هدایت عملیات بعدی در مجرا نگهداری میشود.برای گشاد سازی مجرا نخست لوله ی فلزی دیگری به قطر 125 میلیمتر و محیط به لوله ی هادی ،که در سر آن مته ویژه ای به قطر 150 میلیمتر کار گذاشته شده است را وارد مجرا میکنند تا قطر مجرا به 150 میلیمتر افزایش یابد.در صورتی که مجرا برای عبور لوله ی اصلی مناسب نباشد،پس از نمایان شدن سر مته از آنسوی حفره ،مته 150 را با مته ی 250 و یا 300 تعویض نموده و با حرکی معکوس مته را به نقطه ی اولیه ی ورود به زمین میکشند.با تکرار این عمل قطر مجرا را بزرگ و بزرگتر مینمایند.معمولآ برای اینکه کارگذاری لوله ی اصلی(مرحله ی سوم)بدون مشکلی عملی شود،قطر مجرا را دو درجه بزرگتر از قطر خارجی لوله اصلی انتخاب میکنند.
3- کارگذاری لوله ی اصلی
عمل کارگداری لوله ی اصلی باید بصورت کشیدن لوله به درون مجرا از سوی مقابل مانع مورد نظر انجام گیرد.
جک هیدرولیکی پس از بیرون کشیدن لوله ی هادی از درون لوله ی 125 میلیمتری،لوله ی 125 را در حالی که لوله ی اصلی به انتهای ان متصل شده است ،به بیرون میکشد.قطعات لوله ی اصلی که مهمولآ پلاستیکی(پلی اتیلنی) است باید قبلآ به یکدیگر جوش خورده و لوله بصورت یکپارچه در سوی دیگر مانع(سمت مخالف جک هیدرولیکی)قرار گرفته باشند تا عملیات کشیدن آن به درون زمین انجام گیرد.
پس از پایان لوله گذاری و بی حرکت شدن آن،محلول بنتونیت خودبخود سخت شده و مانند ملات بنایی لوله را محافظت میکند.
4- ایجاد آدم روهای ابتدا وانتهای مسیر
پس از پایان کشیدن لوله ی اصلی از درون مجرا،دو سر آن در عمقی مناسب برای اتصال به دو آدم رو ابتدا و انتهای مسیر بریده میشود.
با ساختن دو آدم رو در دو طرف مسیر ساخته شده این قطعه لوله را به بقیه ی خط لوله ی فاضلاب متصل میکنند.
روش دورانی هدایت شونده علاوه بر محاسنش دارای معایبی هم هست :
- بعلت لزوم انعطاف پذیری لوله،فشار کار در خط انتقال نباید از حدودی تجاوز کند،مثلآ برای لوله های پلی اتیلنی فشرده بسته به ضخامت دیواره ی آنها میان 6 تا 16 اتمسفر میباشد.
- این روش نیاز به فضای زیادی مخصوصآ در سوی خروج(برای کشیدن لوله ی اصلی به درون مجرا) دارد که عملآ همیشه میسر نیست.

در نقشه های اجرایی شبکه های فضلاب باید پروفیل طولی از زمین و لوله با مقیاس 1000/1 برای طول و 100/1 برای ارتفاع کشیده شده و در اختیار پیمانکار قرار گیرد. در این پروفایل طولی باید همه ی عوارضی که در مسیر لوله گذاری هست مشخص گردند.جزئیات چگونگی گذشتن لوله از عوارض نامبرده باید بصورت نقشه هایی اجرایی جداگانه ای با همه ی جزئیات و ابعاد ساختمانی در اختیار پیمانکار قرار گیرد.

انشعاب خانه ها معمولآ بدلیل اجرای ضعیف و بوجود امدن ایراداتی نظیر نشت آبهای زیر زمینی به درون لوله های فاضلاب جزء نقاط ضعف شبکه محسوب میشوند.
قطر لوله های انشعاب خانه ها بسته به تعداد خانوارهای ساکن در ساختمان میان 125 تا 150 میلیمتر انتخاب میشوند.
لوله های انشعاب خانه ها باید بصورت راست و با شیب یکنواخت کار گذاشته شوند.شیب لوله ها هیچگاه نباید از 2 % کمتر باشد.قرار دادن یک دریچه یا آدم رو در نزدیکی دیوار خانه برای رفع گرفتگی لوله و همچنین کنترل میزان فاضلاب ورودی به شبکه پیشنهاد میشود.
زاویه ی برخورد لوله ی انشعاب خانه ها با لوله ی اصلی فاضلاب شهر در جهت قائم و افقی بهتر است برابر 45 درجه و باید در جهت جریان فاضلاب در لوله باشد.پهنای ترانشه برای کارگذاردن لوله ی انشعاب باید دست کم 45 سانتیمتر باشد تا در کارگذاردن آن بتوان دقت کافی را بعمل آورد.

آزمایش فشار جهت تعیین اببندی لوله ها ی فاضلاب بسته به اینکه لوله به عنوان لوله ی زیر فشار یا لئله ی با جریان آزاد طرح شده باشد متفاوت است.آزمایش آببندی لوله های فاضلابی که برای جریان با سطح آزاد طرح شده اند به اهمیت لوله های زیر فشار نیست، بنابراین روش انجام ان باید حتمآ در مشخصات خصوصی پروژه قید گردد.
این آزمایش شامل است بر اب بندی لوله ها و پیوندها ی آنها و معمولآ برای یک قطعه از لوله ی واقع میان دو آدم رو پشت سرهم انجام میگیرد.آزمایش لوله ی فاضلاب شهر غالبآ قبل از ارتباط آن با لوله های انشعاب خانه ها انجام میگیرد.
فشار لازم برای آزمایش طبق استاندارد آلمان (DIN4033) برای حالتی که انشعاب ها هنوز متصل نشده است برابر 5 متر ارتفاع آب است. اگر انشعاب خانه ها و آبروهای کنار خیابان به شبکه اصلی فاضلاب متصل شده باشد عملآ فشار قابل آزمایش برابر اختلاف سطح میان کف خیابان تا کف لوله ی مورد آزمایش میباشد.
این شرکت آمادگی خود را در طراحی و اجرای پروژه های انتقال فاضلاب اعلام میدارد و تمام تلاش خود را برای بهبود شرایط زندگی و امنیت و سلامت محیط زیست این کشور دارد

• دپارتمان آب
• دپارتمان پساب
• دپارتمان تحقیق و توسعه
• دپارتمان بازرگانی